De reis naar mijn bestemming

In een opwelling was ik naar Griekenland vertrokken op 15 augustus 1986. Onbekend met het feit dat ik op een grootse feestdag arriveerde, zat ik in een volle bus naar mijn bestemming. Totaal onvoorbereid, zonder taal- en reisgids. Deze plotselinge ingeving maakte dat ik ontvankelijk was voor wat de reis mij bracht. Naast mij in de bus zat een acteur en ik werkte in die dagen ook als actrice en regisseur. Dat was het begin van de reis naar mijn nieuwe leven. De acteur bleek de broer van de vriend van mijn vriendin te zijn, naar wie ik op weg was. Hij vertelde mij over het Griekse theater en  Epidavros.
Zo kwam het dat ik verder reisde en op 22 augustus 1986 mijn eerste voorstelling in het theater van Epidavros zag: ‘Nefelis’ (De wolken) van Aristophanes van het Nationale theater van het Noorden uit Thessaloniki. Twee keer bezocht ik de voorstelling en overdag nogmaals het theater, zo zeer was ik onder de indruk en tot tranen toe geroerd door deze plek. Ik was gelouterd, er had katharsis* plaatsgevonden.
‘s Nachts in de disco van Epidavros danste ik met alle acteurs, met wie ik geen woord kon wisselen, intuïtief en woordeloos.

Een Griekse taal-cursiste zie eens tegen me, toen ik haar heel uitgebreid mijn verhaal vertelde over mijn aankomst in Epidavros: ‘Karen, je zei overal ‘JA’ tegen, die ontvankelijkheid maakte dat je jouw pad vond en de weg bereidt voor anderen’

Vele gidsen hebben me hier gebracht: mijn vriendin, de acteur, een jongen die me een lift gaf en me mijn eerste kamer wees, de disco-eigenaar die me in contact met de acteurs bracht.
Ja, ik zei: ‘ ja’, tegen al die nieuwe ervaringen. Dank, ik bedank allen, dat ze toen mijn gids waren en dat ik mijn bestemming gevonden heb.

Gebleven
De kamer die ik huurde voor mijn verblijf toen, heb ik vele jaren bewoond en ik werd deel van de familie. Ik voelde me thuis, opgenomen in het Griekse boeren- en vissersdorp. Ik leerde de taal en kwam iedere zomer terug en al snel ook in de andere vakanties.

Ik huurde mijn eigen studio en gaf theatercursussen, later groeide dat uit tot een Cultureel Centrum. Het verlangen om er te gaan wonen groeide gestaag met de jaren. Ik ontmoette mijn huidige (Griekse) partner en we wonen nu vele jaren samen in een klein huisje met een grote tuin, vijftien katten en mijn geweldige atelier, waar ik mozaïektegels maak met de stenen die ik aan het strand vind.
Zodra we een stuk van onze sinaasappelboomgaard met bouwvergunningen hebben verkocht, komt onze droom uit, om ons eigen huis te bouwen.

Natuur
Het boerenleven in een eenvoudig dorp bevalt me goed. Ons leven volgt de natuur en het klimaat. We eten onze eigen verbouwde vruchten en groenten. We onderhouden een levendige ruilhandel met vrienden en buren. De één heeft vis, de ander citroenen. We geven wat wij hebben en zij geven wat zij hebben. De natuur geeft ons ook in overvloed. In de winter plukken we wilde groenten in de bergen, maken we olijfolie van onze olijven en in het voorjaar schenken de bergen ons alle kruiden voor de geurige Griekse recepten. In de zomer hangen onze bomen zwaar van de mandarijnen, sinaasappels en citroenen.
In Epidavros met mijn voeten in de zware rode klei is het niet moeilijk om naar mijn gevoel te luisteren en te weten waar ik thuis ben. De rust en de aandacht voor het leven geven me het gevoel dat ik leef en niet geleefd word, zoals me in Nederland vaak overkomt. Hier gaat alles langzaam. Ik kan het leven bijhouden, het rent me niet voorbij.

Epidavros
Epidavros is van oudsher een heilige plaats waar genezing gevonden werd voor allerhande kwalen.
De god en geneesheer Asklepios voerde de scepter in het heiligdom.
Ik vind hier genezing van stress, van streven naar geld en status, van carrièreplanning, van timemanagement, van files, van alles wat gisteren af had moeten zijn, van moeten, van een overheersende rationele instelling.
Ik vond hier mijn kunstenaar terug, ik vond de helende kracht van natuur en cultuur. Ik vond de verbinding van vandaag met de wijsheid van de antieke historie. Ik vond rust en inspiratie in de eenvoud van het boerenleven. Ik vond de filosofie en de mythologie en niet in de laatste plaats mijn intuïtie, die mij JA laat zeggen tegen al wat goed voor mij en mijn omgeving is.

Theater
Inmiddels heb ik wel honderd voorstellingen in het theater van Epidavros gezien en er zelf zo’n vijftien geregisseerd met de spelers die uit Nederland kwamen om door mij in de mysteriën van de Griekse tragedies ingewijd te worden. Griekse mythologie en Griekse tragedies in het bijzonder hebben mijn hart gestolen en ze verrassen me telkens weer met hun prachtige poëzie en nog altijd ware teksten.
De reis naar mijn bestemming begon met de Griekse komedie ‘De wolken’ van Aristophanes, de eerste voorstelling die ik het theater zag, over de strijd tussen de oude en de moderne opvoeding.

Als laatste laat ik hier Aristophanes aan het woord met de hoofdpersoon uit de wolken ‘Strepsiades’, die tegen zijn zoon zegt:

‘Bedenk dat alle schulden straks
terugvallen – alle!- op jouw eigen hoofd.
O, had die koppelaarster, die mij aan
jouw moeder heeft geholpen, nooit geleefd!
Ik had een heerlijk plattelandsbestaan,
vuil, bezemloos, een slaapplaats waar ik wou
en bijen, schapen en olijvenkoek
volop. Toen trouwde ik vanaf het land
die stedemaagd en nicht van Megakles,
een trotse luxueuze Bonnetrien.
Daar lag ik naast haar aan het trouwdiner
riekend naar most en vijgen, wol en vet,
maar zij naar mirre, krokus, zwoel gedoe
en copuleuse lekkernij.’

*Bij Aristoteles staat Katharsis (reiniging) voor fysieke, emotionele, religieuze en mentale reiniging.