Hoe werkt creativiteit?
Flash Rosenberg imagines how the ideas in IMAGINE are tackled, tickled and teased-out by the author Jonah Lehrer.
direction and live-drawing by Flash Rosenberg
video edit by Lin Sorensen
narration: Jonah Lehrer
IMAGINE: How Creativity Works, by Jonah Lehrer
published by Houghton Mifflin Harcourt
animation © Flash Rosenberg 2012
flashrosenberg@gmail.com
In ‘Imagine: hoe creativiteit werkt’ schrijft Jonah Lehrer over hoe nieuwe ideeën ontstaan. Hij baseert zich hierbij op recent neurologisch en psychologisch onderzoek. Het levert verrassende conclusies op: creativiteit is niet een talent van uitverkorenen en komt ook niet uit het niets. Het is een combinatie van denkprocessen die we allemaal kunnen leren gebruiken. ‘Imagine’ is een sprankelend boek dat u helpt creativiteit te begrijpen en zelf creatiever te worden.
Mediterrane tijd
De invloed van de mediterrane tijd op het creatieve proces.
In Epidavros zitten er zoveel meer uren in een dag om te werken en ook te lanterfanten.
De tijd bestaat niet, alleen de baan van de zon.
Om zes uur ‘smorgens zijn de cicaden nog niet wakker, maar ik wel. Ik ontwaak met het kinderlijke plezier om in de frisse ochtend buiten in mijn atelier te gaan schrijven. Meestal heeft zich dan ook een ideetje in mijn hoofd genesteld, dat dringend beschreven moet worden. Mijn katten verzamelen zich gezellig rondom me, terwijl de rest van de wereld nog slaapt. Het geluid van een verre tractor kondigt ander leven aan, de zon komt prikt voorzichtig door de bomen. De dag houdt een belofte in, alles is nog mogelijk. Ik houd van die ochtenduren in mijn atelier in Epidavros, waarin ik geconcentreerd aan één ding kan werken. Als de zon net boven het schiereiland Methana uitkomt ga ik zwemmen en even luieren langs het strand en stenen en veren zoeken. Het is stil aan het strand, de zee is nog koel, de zon staat nog laag en als ik geluk heb lopen er nog meeuwen op het strand. Het is fijn om het werk even te laten liggen en in die ochtendstilte te bewegen in het water. Juist dan komen de betere ideeën bovendrijven, de verbeteringen, de aanvullingen, verandert er iets van richting. Hoe heerlijk is het dan dat ik, voor de zon mij van mijn werkplek wegbrandt, nog ruim de tijd heb om dat allemaal uit te werken. De zon bepaalt mijn ritme, niet de klok.
Het is alsof er daar in de Griekse zomer meer uren in een dag zitten. Ik slaap meer, ik luier meer, ik zwem iedere dag, ik kook uitgebreider, ik heb tijd voor praatjes op straat en toch verzet ik meer werk voor mijn projecten dan in Nederland. De ontspannen sfeer maakt dat ik beter luister naar mijn ingevingen, dat ik ze lekker kan laten opwarmen in de zon tot ze rijp zijn. Een verhaal is makkelijker geboren en de kwaliteit is hoger, omdat ik me beter kan concentreren. Er zijn minder telefoontjes, minder mails, die beantwoord moeten worden, ik laat me niet afleiden door alle prachtige filmpjes en artikelen, die door mijn internet vrienden aangeraden worden. De to-do lijstje hoeven niet geschreven te worden, want mijn ritme is iedere dag bijna hetzelfde. Het gevoel van moeten is ver weg. Ik heb geen of weinig afspraken met anderen. Dat geeft rust in het hoofd.
Natuurlijk zijn er ook van die ochtenden dat ik niet op gang kom en maar wat speel met de katten, twintig keer opnieuw begin, de afwas ga doen, nauwkeurig mieren en cicaden bestudeer, maar altijd is er daarna een moment waarop het weer gaat stromen. De incubatietijd van een nieuwe geboorte.
In Epidavros spring ik met een gevoel voor avontuur ‘smorgens vroeg uit mijn bed, ook al heb ik de avond tevoren nog tot laat van de frisse avond genoten. ‘sMiddags tijdens de hete uren slaap ik wel weer om daarna aan de tweede dag te beginnen. De zon is achter het huis verdwenen en mijn atelier lonkt. Stenen en cement, nieuwe ontwerpen maken, verven, tegels gieten. Om deze tijd hoor ik overal kinderstemmen, het is speeltijd. Mozaïek maken vraagt een andere concentratie dan schrijven en lawaai en kindergegil storen me dan niet. De namiddag duurt in Griekenland tot het donker wordt. Dat geeft een gevoel van zeeën van tijd, alsof er meer uren in de dag zitten.
Creativiteit heeft concentratie nodig en lanterfanten. Het werk dat achter de schermen van het bewuste ik gedaan wordt, komt er dan plotseling uit als de aandacht gericht wordt. Dat werkt zo als ik aan een boekje schrijf, een workshopprogramma ontwerp, een theatervoorstelling vormgeef, een talking stick of mozaïek maak.
Dus wat is optimaal voor een creatief proces?
* Weg uit de hectiek, ergens anders heen.
* Een regelmatig ritme en het ritme van de natuur.
* De agenda is leeg, geen afspraken met anderen.
* Een inspirerende plek, het liefste buiten of met een ruim uitzicht.
* Iedere paar uur even iets anders doen wat geen hoofdinspanning vergt, zoals zwemmen, wandelen, boodschappen doen, in de tuin werken, huishoudelijk werk.
* Internet, telefoon en televisie beperken tot een minimum.
* Luieren, mijmeren, lanterfanten.
* Genieten van het proces.
Hier begint de reis. De start van een nieuw avontuur.
Hoe begin jij jouw avontuur? Hoe zorg jij ervoor dat je ruimte en concentratie creëert voor jouw avontuur?
Creatieve workshops bij Karidiès in Epidavros: Verhalen vertellen, Griekse taal op 3 niveaus, acteren, synergetisch teamwork, de godin in jou, verhalende fotografie, schilderen en plein air, ontdek de muze in jou.
Een serie artikelen over de ontwikkeling van jouw creativiteit.
Synergetisch teamwork
Samenwerken levert meer plezier, voldoening en hogere prestaties, omdat de uitkomst groter is dan de optelsom van alle delen. Dat is creatief en magisch en dat is synergie.
In samenwerken inspireer je elkaar om het beste uit jezelf te halen en dat in dienst te stellen van het hogere doel: het eindproduct. Of dat nu een theatervoorstelling, brood of duurzame auto’s zijn, dat maakt niet uit.
Vaak worden er in samenwerkingsverbanden compromissen gesloten, waardoor het beste potentieel onbenut blijft. Niemand is blij en de uitkomst is niet het topje van de piramide.
In het derde alternatief schrijft Stephen Covey dat synergie bereikt wordt door 3 stappen.
1- Ik zie mezelf – Ontdek je talenten en weet waar je jezelf tegenhoudt. Ik ben.
2- Ik zie jou – Luister en kijk naar de ander, zet je vooroordelen opzij en wees nieuwsgierig. Jij bent uniek.
3- Ik zoek je op – Laat je verleiden door de talenten van de ander. Ik ben bereid om samen met jou te onderzoeken.
Als ik theater maak en specifiek een voorstelling van een Griekse tragedie, werk ik met een groep acteurs die heel nauw met elkaar gaan samenwerken. Dat vraagt afstemming op verschillende niveaus: gevoel, intellect, beweging, klank en inhoud. Daarvoor is een sensitief contact nodig waarin allen elkaars inbreng accepteren en waarderen en bereid zijn om samen te onderzoeken. Dit proces leidt tot vele ontdekkingen, ideeën en vormen om hun rol en de voorstelling vorm te geven. Er ontstaan onnoembaar veel keuzes. Door te spelen en alles te onderzoeken worden er op een organische manier keuzes gemaakt. Samen groeit de vorm, sommige ideeën vallen af en nieuwe worden ontwikkeld tijdens het spel. De piramide bouwt zichzelf.
Samen leven.
We zijn allemaal onderling verbonden en afhankelijk van elkaar. Een individu kan niets voor elkaar krijgen. In samenhang met anderen wel. Samenwerken is essentieel als we iets willen maken, uitdragen en oplossen.
Laten we vooral niet vergeten dat we allemaal samen leven op deze planeet.
‘Om weer in contact te komen met onze diepste waarden is het goed om het idee van economische welvaart in te ruilen voor een meer realistisch concept: dat van totale welvaart. Volgens dat concept draait rijkdom niet puur om economische waardecreatie maar ook om fysieke, intellectuele, sociale, en spirituele waardecreatie.’ Dit zegt Tex Gunning.
(Lees hier het hele artikel van Tex Gunning over: Waarden en waardecreatie in en door het onderwijs.)
Kunst is een uitstekend middel om al die waarden te ervaren en samen te delen en daardoor samen tot grotere prestaties te komen, waarin iedereen zijn eigen talenten ontdekt en inzet. Door te spelen, te schilderen, te dansen en te zingen maak je contact op alle niveaus. Er ontstaat synergie tussen alle mogelijkheden van het individu met de andere individuen, waardoor nieuwe creaties ontstaan.
De innerlijke stem gaat spreken als je speelt, passie wordt geopenbaard. Als je speelt ga je varen op je innerlijke kompas. Er is geen tijd om alle voors en tegens te overwegen. Je reageert intuïtief. Je bouwt samen aan de piramide en laat alle energie stromen. Als wij samen een hoger doel nastreven dan zijn blokkades ook makkelijker op te heffen.
De eerste stap om te gaan spelen, schilderen of zingen is al een belangrijke stap om uit de comfortzone van het individuele eiland te komen. Dat is de eerste stap naar de ontwikkeling van het eigen verborgen talent, de durf om er helemaal te mogen zijn. Pas als je bereid bent om dat te onderzoeken, kun je stap twee nemen en naar de ander kijken, je laten beïnvloeden en leren van de talenten van de ander en samenwerking is geboren.
Mijn missie is om vanuit vrijheid en verantwoordelijkheid samen te werken en de mooiste creaties te laten ontstaan. Contact met het zelf en met de ander, daar is de wereld op gebouwd. Synergie.
Individueel zijn we een druppel en samen zijn we de oceaan. Ryunosuke Satoro
Video’s: Sublieme samenwerking.
Kernwaarden
Kernwaarden concreet maken en acties ondernemen. Met storytelling en de talking stick help ik een team om actief met kernwaarden aan de slag te gaan. Deze werkwijze leidt ook tot meer vertrouwen en verbinding in het team.
Workshop voor teams
Teamcoaching
Ik heb al vele teams begeleid in hun sensitieve samenwerking. Bij o.a KPN, ING, het inlichtingenbureau, schoolleiders. Deze teamcoachings deed ik in samenwerking met Kimverandert.
In deze teamcoachings werk ik met werkvormen uit het theater, die creativiteit en een sensitieve samenwerking onthullen.
Met veel plezier wil ik dit graag bij jullie komen doen, omdat samenwerken voor mij van groot belang is.
Karen de Vries
Think different
The people who are crazy enough to think they can change the world, are the ones who do.
Ontwikkel jouw eigen creativiteit en ontdek je ongekende mogelijkheden. Kijk voor meer inspiratie op: Blogs over creativiteit
Ik geloof in de oneindige mogelijkheden van onze creativiteit.
Karen de Vries
0624700749 info@karidies.com