Samenwerken levert meer plezier, voldoening en hogere prestaties, omdat de uitkomst groter is dan de optelsom van alle delen. Dat is creatief en magisch en dat is synergie.
In samenwerken inspireer je elkaar om het beste uit jezelf te halen en dat in dienst te stellen van het hogere doel: het eindproduct. Of dat nu een theatervoorstelling, brood of duurzame auto’s zijn, dat maakt niet uit.
Vaak worden er in samenwerkingsverbanden compromissen gesloten, waardoor het beste potentieel onbenut blijft. Niemand is blij en de uitkomst is niet het topje van de piramide.
In het derde alternatief schrijft Stephen Covey dat synergie bereikt wordt door 3 stappen.
1- Ik zie mezelf – Ontdek je talenten en weet waar je jezelf tegenhoudt. Ik ben.
2- Ik zie jou – Luister en kijk naar de ander, zet je vooroordelen opzij en wees nieuwsgierig. Jij bent uniek.
3- Ik zoek je op – Laat je verleiden door de talenten van de ander. Ik ben bereid om samen met jou te onderzoeken.
Als ik theater maak en specifiek een voorstelling van een Griekse tragedie, werk ik met een groep acteurs die heel nauw met elkaar gaan samenwerken. Dat vraagt afstemming op verschillende niveaus: gevoel, intellect, beweging, klank en inhoud. Daarvoor is een sensitief contact nodig waarin allen elkaars inbreng accepteren en waarderen en bereid zijn om samen te onderzoeken. Dit proces leidt tot vele ontdekkingen, ideeën en vormen om hun rol en de voorstelling vorm te geven. Er ontstaan onnoembaar veel keuzes. Door te spelen en alles te onderzoeken worden er op een organische manier keuzes gemaakt. Samen groeit de vorm, sommige ideeën vallen af en nieuwe worden ontwikkeld tijdens het spel. De piramide bouwt zichzelf.
Samen leven.
We zijn allemaal onderling verbonden en afhankelijk van elkaar. Een individu kan niets voor elkaar krijgen. In samenhang met anderen wel. Samenwerken is essentieel als we iets willen maken, uitdragen en oplossen.
Laten we vooral niet vergeten dat we allemaal samen leven op deze planeet. ‘Om weer in contact te komen met onze diepste waarden is het goed om het idee van economische welvaart in te ruilen voor een meer realistisch concept: dat van totale welvaart. Volgens dat concept draait rijkdom niet puur om economische waardecreatie maar ook om fysieke, intellectuele, sociale, en spirituele waardecreatie.’ Dit zegt Tex Gunning. (Lees hier het hele artikel van Tex Gunning over: Waarden en waardecreatie in en door het onderwijs.)
Kunst is een uitstekend middel om al die waarden te ervaren en samen te delen en daardoor samen tot grotere prestaties te komen, waarin iedereen zijn eigen talenten ontdekt en inzet. Door te spelen, te schilderen, te dansen en te zingen maak je contact op alle niveaus. Er ontstaat synergie tussen alle mogelijkheden van het individu met de andere individuen, waardoor nieuwe creaties ontstaan.
De innerlijke stem gaat spreken als je speelt, passie wordt geopenbaard. Als je speelt ga je varen op je innerlijke kompas. Er is geen tijd om alle voors en tegens te overwegen. Je reageert intuïtief. Je bouwt samen aan de piramide en laat alle energie stromen. Als wij samen een hoger doel nastreven dan zijn blokkades ook makkelijker op te heffen.
De eerste stap om te gaan spelen, schilderen of zingen is al een belangrijke stap om uit de comfortzone van het individuele eiland te komen. Dat is de eerste stap naar de ontwikkeling van het eigen verborgen talent, de durf om er helemaal te mogen zijn. Pas als je bereid bent om dat te onderzoeken, kun je stap twee nemen en naar de ander kijken, je laten beïnvloeden en leren van de talenten van de ander en samenwerking is geboren.
Mijn missie is om vanuit vrijheid en verantwoordelijkheid samen te werken en de mooiste creaties te laten ontstaan. Contact met het zelf en met de ander, daar is de wereld op gebouwd. Synergie.
Individueel zijn we een druppel en samen zijn we de oceaan.Ryunosuke Satoro
Kernwaarden concreet maken en acties ondernemen. Met storytelling en de talking stick help ik een team om actief met kernwaarden aan de slag te gaan. Deze werkwijze leidt ook tot meer vertrouwen en verbinding in het team. Workshop voor teams
Teamcoaching
Ik heb al vele teams begeleid in hun sensitieve samenwerking. Bij o.a KPN, ING, het inlichtingenbureau, schoolleiders. Deze teamcoachings deed ik in samenwerking met Kimverandert.
In deze teamcoachings werk ik met werkvormen uit het theater, die creativiteit en een sensitieve samenwerking onthullen.
Met veel plezier wil ik dit graag bij jullie komen doen, omdat samenwerken voor mij van groot belang is.
Een goed verhaal boeit, prikkelt en inspireert. Als je geraakt wordt door een verhaal, is de impact groot. Je herinnert je het verhaal later nog, het heeft iets in je wakker gemaakt, iets van jou geopenbaard. Iedereen luistert graag naar een goed verhaal. Een verhaal kun je meebeleven omdat het een beeld is. Het prikkelt de fantasie, het beeldend vermogen. Het verhaal is een metafoor. Een verhaal raakt iets van de diepere, nog onbekende wereld in ons. Het raakt een gevoel, een emotie, een verlangen, een levensreis, spirituele krachten. Verhalen raken het hart, openen het hart en geven op die manier inzicht in wat verborgen leek en zich nu kan openbaren.
Verhalen helpen ons om onze levensweg te ontdekken en te volgen.
Onze wereld luistert te weinig naar verhalen. We denken in concepten, in doelen, in macht en geld. We zijn afgesneden van het hart. Verhalen brengen de connectie met het hart en de ziel terug.
In deze tijd waarin iedereen gegrepen is door crisis, oorlog, maar ook bevrijding van dictators, is de zoektocht terug naar het hart van wezenlijk belang. De afgescheidenheid van het hart brengt chaos en verwarring. Verhalen helpen om weer een heel mens te worden, om te voelen dat het leven een persoonlijke reis is, die verbinding heeft met andere reizen. Van verhalen leren we dat we in verbinding staan met alles wat is.
Er zijn zoveel verschillende verhalen, persoonlijke verhalen, volksverhalen, dierenverhalen, natuurverhalen, sprookjes, sagen, legenden, mythen.
Joseph Campbell zegt over mythen. ‘De mythe is een metafoor. De voorstellingswereld van de mythologie is een symbool voor de spirituele krachten binnen in ons; als hij wordt uitgelegd als zou hij betrekking hebben op historische of natuurlijke gebeurtenissen, waarvan de wetenschap aantoont dat ze niet plaats gevonden kunnen hebben, ben je op de verkeerde weg.
Mythen zijn niet afkomstig uit een systeem van concepten; ze zijn afkomstig uit een systeem van leven; ze komen uit een dieper centrum. Mythen komen van waar het hart zetelt en waar de ervaring is, ook al vraagt het verstand zich af waarom mensen die dingen geloven. Mythen verwijzen niet naar de feiten; mythen verwijzen voorbij de feiten naar iets dat de feiten bezield. In wezen zijn mythologieën enorme gedichten die vertolkingen zijn van inzichten en enigszins een idee geven van de pracht, het mirakel en het wonder van leven.’
Verhalen vertellen of voorlezen
In een training of andere lessituatie kun je een verhaal als metafoor gebruiken.
Open met een verhaal. Je kunt het vertellen of voorlezen. Vertel het beeldend, met beweging en emoties. De luisteraars zullen met je mee ademen.
Jouw verhaal is een krachtig middel om de persoonlijke verhalen van de cursisten te openen. Jouw verhaal zal hun harten openen. Zorg dat ze in die modus blijven, door ze meteen zelf te laten vertellen of hun associaties te laten opschrijven of te tekenen. Voor je het weet sluit iedereen zijn gevoel weer en gaan ze over tot de orde van de dag en heeft het verhaal haar impact misgelopen.
Een verhaal is een krachtig middel om het hart te openen.
Vertellen met de talking stick
Om de magische sfeer van het verhaal te behouden kun je gebruik maken van de praatstok (talking stick).
Vraag iedereen om meteen na het verhaal enkele associaties met een persoonlijk verhaal op te schrijven of te tekenen. Kleurpotloden helpen om beeldend, associatief en kleurrijk te blijven. Kleurpotloden maken verbinding met de creatieve eigenheid van het kind in ons, onze rechterhersenhelft. Een pen maakt verbinding met de linkerhersenhelft, ons denken, verantwoordelijkheid. Dat wil je niet.
Daarna mag iedereen zijn eigen verhaal vertellen, zonder onderbrekingen en vragen van anderen. Geef de verteller een kleurrijke, beeldende talking stick in handen. Dat houdt de magie en de aandacht vast. Als de verteller uitgesproken is, neemt iemand anders de talking stick over en vertelt zijn eigen verhaal.
Pas na alle verhalen volgt een samenvatting, nabespreking of conclusie, zodat iedereen tijdens de vertelronde in contact met het hart blijft.
Een verhaal onthult de mysteries van het leven.
Verhalen kun je vinden op deze website onder het kopje: Verhalen
Een website vol met volksverhalen: Volksverhalen Almanak
De betekenis en het gebruik van de talking stick beschrijf ik op: Talking stick
Wil je jouw persoonlijke talking stick maken? Kom dan naar de workshop:Talking stick maken
Ter inspiratie: Het boek van Joseph Campbell: ‘Wat mythen ons vertellen’
Mijn tweede e-boekje bevat 55 speelse werkvormen voor contact- en kennismaking voor training en opleiding.
Doel
Het doel van kennismaking en contact maken is om vertrouwen en veiligheid te creëren om samen te kunnen werken. Hoe meer we van iemand weten, hoe meer vertrouwen we kunnen hebben.
Contact maken is de basis van elke training en scholing. Om te kunnen leren is het belangrijk om veiligheid te voelen, zodat je uit de comfort-zone durft te stappen en jezelf blootgeeft.
Om contact te maken moet je iets over jezelf onthullen. Dat begint al bij het kennen van elkaars naam. Er zijn veilige onthullingen en gedurfde onthullingen. Naar gelang het niveau van de groep en de leerdoelen van de groep kan de trainer kiezen voor spelvormen die veilig tot zeer gedurfd zijn.
Inhoud
In dit boekje heb ik gekozen voor 4 categorieën.
– Kennismakingsoefeningen voor een eerste kennismaking, om iets te weten te komen over de ander.
– Contactoefeningen zijn vaak non-verbaal en zorgen voor een gevoelsmatig contact en stimuleren de non-verbale uitdrukkingskracht. Contact maken door elkaar te vertrouwen, door samen te lachen, door elkaar te helpen, door je in te leven in de ander, door samen iets te verzinnen.
– Verdiepende kennismaking vraagt van de deelnemers dat ze meer van zichzelf laten zien.
– Speelse kennismaking reikt theatrale spelvormen aan, waarin ook fantasie en durf gevraagd worden.
Spel
Veel werkvormen zijn speloefeningen. Door te spelen spreek je meer in jezelf aan dan alleen het denken. Het vraagt durf, fantasie, beweging, associaties, inleving en samenspel, die het contact maken enorm bevorderen.
Inleven in de ander betekent: luisteren naar de ander, een andere zienswijze respecteren, in elk geval je best doen om de ander te begrijpen. Het zijn vaak vergeten vaardigheden, die wel aangeleerd kunnen worden.
Met spel bevorder je een gevoel van vrijheid. Het gevoel geaccepteerd en gerespecteerd te worden, het gevoel serieus genomen te worden. In deze oefeningen worden ook geen spelaanwijzingen gegeven. Het is niet het doel om te leren toneelspelen. Spel is een middel om te durven jezelf van verschillende kanten te laten zien en fantasie en creativiteit, vaardigheden van de rechterhersenhelft te ontwikkelen.
Namasté
Namasté is een mooi woord dat ‘ja zeggen tegen de ander’ betekent.
Dit woord uit het Sanskriet betekent letterlijk: ‘ik buig voor jou’, in de betekenis van: ik respecteer jou, ik eer jou.
‘Ja’ zeggen is erkennen. Erkennen van jezelf en erkennen van de ander.
Als je ‘namasté’ zegt, erken je de ander volledig, voordat er oordelen komen over gedrag of meningen.
Zo erken je dat het wezen daar hetzelfde is als het wezen hier. Als je dit doet zal de ander op een diepere laag je woorden en je toon herkennen en het respect dat ervan uitgaat opmerken.
Door dit te doen bewerkstellig je ook in jezelf een verandering. Je hebt het besluit genomen om de mens achter de dagelijkse gedragingen te erkennen. Voor je kunt oordelen heb je de ander als mens geaccepteerd. Dat is het begin van contact maken.
Bestellen
Het e-boekje kun je bestellen via mijn website. Het kost € 15,00 en je kunt direct met Ideal betalen.
De link krijg je dan automatisch via een email. Veel plezier ermee.
Aanbieding Bestel de twee e-boekjes ‘Het vuur in jou’ met 55 energizers en ‘Namasté’ tegelijkertijd en je krijgt een fikse korting. Twee boekjes met 110 werkvormen voor € 25,00
Contact is het begin van vertrouwen, vriendschap en vrede
De banaantelefoon van Ernie en Bert.
Spelen met voorwerpen om creativiteit te ontwikkelen.
Een mooi spel om fantasie en creativiteit te ontwikkelen.
Spel:
Geef de deelnemers in je workshop allemaal een krant.
Laat ze de krant bekijken, besnuffelen, voelen en vraag ze ermee te spelen om te ontdekken wat er ze allemaal met de krant kunnen doen.
In tweetallen kunnen ze een spel beginnen met hun kranten, waarbij de kranten een andere functie krijgen.
Deze oefening staat uitgebreid beschreven in mijn Bibliotheek met speelse werkvormen.
Een groep communicatieadviseurs wachtten met spanning de avond af. Er zou een trainingsactrice komen en met haar konden ze hun gespreksvaardigheden oefenen.
Het fenomeen was hen volledig onbekend. De trainer had al een inventarisatie gemaakt van hun leerdoelen en lastige gesprekken. De zenuwen gierden, want, wat als je het fout doet? en iedereen kijkt naar je. Natuurlijk wisten ze ook wel dat het allemaal bedoeld was om te leren, maar toch….. de kriebels in de buik, rode vlekken in de nek, en dichtgeknepen kelen lieten zich niet leiden door verstandige gedachten.
Daar was ze. Ze zag er niet onaardig uit, ze lachte iedereen vriendelijk toe, ze sprak vriendelijk en ook zelfverzekerd. Niet iedereen zou aan de beurt komen, zei de trainer, vanwege de grote groep.
Hier en daar verdwenen de rode vlekken en tolden gedachten door het hoofd, hoe er onderuit te komen. Hoe tegenstrijdig, die emoties en dan toch verstandig zijn en gaan oefenen. Moed verzamelen dus.
De trainingsactrice stelde zich voor en vertelde over haar werkwijze. Dat ontlokte meteen al een lach. Gelukkig het mocht ook leuk zijn dus. Ze zou beginnen met 2 groepsoefeningen, de eerste over de eerste indruk en de tweede waarin ze stevig verankerd hun eigen kracht zouden voelen.
Opdracht 1: De hele groep ging naar de gang. Eén voor één kwamen ze weer binnen om een nieuwe directeur/manager/opdrachtgever (de actrice) te begroeten, zich voor te stellen en kort te vertellen wat ze voor haar konden betekenen. De actrice gaf na het spel één top en één tip aan iedereen.
Op de gang was het een gezellig gekakel. Hoe moeilijk kon het zijn om iemand alleen maar te begroeten? De spanning bedaarde. Toch kropen de zenuwen weer omhoog tijdens de lange weg van de deur naar de nieuwe manager. Opgelucht met een top en een tip namen de moedigen hun plaats weer in na de feedback.
Opdracht 2: De groep stond in een kring. Omdat één van de leerthema’s van deze groep was: Hoe kom ik krachtiger over?, deed de actrice een oefening met hen in stevig staan, ademhaling en stem vanuit de buikademhaling. Door de stem krachtig te gebruiken, door de humor en het plezier in de oefening verdween de spanning en voelden allen zich krachtig. De actrice was één van hen geworden. Ze waren samen aan het werk.
De rest van de avond is er veel geoefend met allerlei lastige gesprekken. Er was aandacht, concentratie, openheid, respect en plezier. Het thema: wel of niet oefenen bestond niet meer.
De actrice was ik en ik heb met heel veel plezier deze werkvorm in mogen zetten bij een training van Van der Hilst met Sarah en Nynke.
5 tips voor trainers om de angst voor een trainingsacteur weg te nemen.
Tip 1: Vraag de trainingsacteur een laagdrempelige groepsoefening te geven, waarin spanning kan afvloeien.
Tip 2: Zorg dat de eerst oefening beweeglijk is, zodat overtollige spanning afgevoerd kan worden.
Tip 3: Zorg dat iedereen in die eerste oefening een Top en een Tip krijgt, dat geeft een goed gevoel.
Tip 4: Zorg voor een lach, daarmee vloeit de spanning weg.
Tip 5: Geef de trainingsacteur de gelegenheid om echt contact met de deelnemers te maken.
Meer werkvormen
Meer contact- en kennismakingsoefeningen beschrijf ik in mijn nieuwe e-boekje Namasté . De oefening in staan, ademhaling en stem beschrijf ik niet omdat die oefening alleen met ervaring gedaan kan worden.
Meer speelse werkvormen beschrijf ik in mijn blibliotheek.
55 energizers voor training en opleiding beschrijf ik in mijn e-boekje ‘Het vuur in jou’
Veel plezier in je training met de trainingsacteur en speelse werkvormen.
Een e-boekje met 55 energizers voor opleiding en training.
22 energizers voor groepen tot ongeveer 20 deelnemers.
11 energizers voor grote groepen
11 heel snelle energizers
11 energizers met acteur
Waarom energizers?
Energie is datgene waarvan we leven. Energie is trilling, dus beweging.
Lucht, voedsel en warmte voor het lichaam, liefde voor de ziel en inspiratie voor de geest.
Het voelt fijn om energiek te zijn, om in beweging te zijn. Vooral om alles mee te laten bewegen: lichaam en geest.
In opleidingen en trainingen wordt de hele dag informatie verorberd, dat betekent dat vaak alleen het hoofd betrokken is bij het leren. De groep zit de hele dag binnen.
Creativiteit
Om creatief te zijn is beweging noodzakelijk. Op een speelse manier maak je het hoofd leeg en komt het lichaam in beweging.
Om met plezier te leren is energie nodig. Samen een spel doen en bewegen geeft plezier en de energie gaat vanzelf weer stromen en creativiteit ontstaat weer.
Daarna is het gemakkelijker om weer cognitieve lesstof tot je te nemen.
Samen spelen bevordert ook het vertrouwen in de groep. Leren gaat daardoor gemakkelijker.
Een energizer kun je op elk moment in een training gebruiken. Als je merkt dat de energie afneemt, dat deelnemers afgeleid zijn, vol zitten. Vaak is er een energiedip na de lunch. Dan is het heel effectief om een energizer te doen. Pas dan wel op met sterk fysieke oefeningen, waar op dat moment niet iedere maag blij mee is.
Nevendoelen
Vele energizers hebben ook een nevendoel.
* Stimuleren van creativiteit * Samenwerken * Observeren * Luisteren * Contact maken *
* Bewegen * Reageren * Uit de comfortzone stappen * Verhogen van de bewustwording * Inleven
Afhankelijk van het doel van de training en de keuze van de energize, kan de trainer zich ook richten op de nevendoelen.
Gebruiker
Trainster Sarah Munoz met wie ik regelmatig samenwerk schreef het volgende over het gebruik van de energizers.
Als trainer en mentor ben ik voortdurend bezig met beweging, vernieuwing in mijn trainings- en lesprogramma’s en inspelen op wat er speelt in de groep. Bovendien wil ik steeds opnieuw geïnspireerd worden en nieuwe elementen inbrengen die cursisten verrassen. In mijn voorbereiding van een programma voor een training of lesdag zijn de 55 energizers van Karen de Vries vaste kost voor mij. Ik gebruik de energizers als start, break of afsluiting van de dag. Het boekje biedt speelse werkvormen en werkvormen waar een duidelijk leermoment in zit. Het is gemakkelijk te gebruiken en meestal heb ik binnen een kwartier een aantal leuke energizers eruit gepikt die goed beschreven staan en gemakkelijk in te zetten zijn. Ik gebruik het boekje ook vaak als inspiratie. Mijn eigen werkvormen of cases voeg ik samen met elementen van werkvormen uit het boekje. Zo ontstaan er nieuwe en creatieve werkvormen die mijn programma net even anders maken.
Dus ben je trainer of docent, dan is dit een handig boekje dat je snel kan inspireren om net even iets extra’s aan je programma toe te voegen. Sarah Munoz Trainer bij van der Hilst communicatie
